«Τα εκπληκτικά οφέλη της συζυγικής οργής». Ο τίτλος του άρθρου στους Financial Times δεν μπορούσε παρά να τραβήξει την προσοχή μου. Υπάρχει, άραγε, κάτι θετικό στο να βρίσκεσαι σε συνεχείς διαμάχες με τον/τη σύντροφό σου; Το γεγονός ότι το υπογράφει ο ψυχαναλυτής Τζος Κόεν, συγγραφέας του βιβλίου «All the Rage. Why Anger Drives the World», το οποίο έχει συζητηθεί εκτενώς πρόσφατα, προσθέτει ακόμα περισσότερη περιέργεια. «Μπορεί να υπάρξει πιο σίγουρη πηγή οργής από τη συζυγική ζωή;» αναρωτιέται ο ειδικός στο συνοδευτικό του άρθρο. Αυτή η ερώτηση μου φέρνει στο νου σκηνές από τον συγκλονιστικό «Χορό των Εραστών» του Τιάγκο Ροντρίγκες, που είδα πρόσφατα. Ο Κόεν δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει παραδείγματα από τον δικό του γάμο και τις ιστορίες των ασθενών του για να δείξει πώς τα δύσκολα συναισθήματα μπορούν, αντί να διαβρώσουν, να ενισχύσουν την οικειότητα σε μια μακροχρόνια σχέση. Φυσικά, κανείς δεν αρχίζει μια κοινή ζωή γεμάτος νεύρα, «μούτρα» ή παράπονα για το πώς τοποθετούνται τα πιάτα στο πλυντήριο. «Αυτές οι αντιφατικές εικόνες», γράφει ο Κόεν, «η χαρούμενη λάμψη του γαμπρού και της νύφης σε αντίθεση με τη δυσαρέσκεια του ζευγαριού που είναι χρόνια μαζί, αναδεικνύουν το παράδοξο ότι η αγάπη και η συντροφικότητα, που τόσο επιθυμούμε, μπορεί να είναι η ρίζα της απογοήτευσης». Ωστόσο, η ρομαντική εικόνα του νέου ζευγαριού που εκπέμπει μόνο αγάπη και ελπίδα δεν αφήνει χώρο για την εκδοχή του μέλλοντος που περιλαμβάνει δύσκολα συναισθήματα όπως η αγανάκτηση, η απογοήτευση και ο θυμός. Ο θυμός, σύμφωνα με τον Κόεν, είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι μιας «κανονικής» μακροχρόνιας σχέσης, με τα σκαμπανεβάσματα της. Η οικειότητα με ένα άλλο άτομο, ρωτά, πώς να μην προκαλεί συναισθήματα απελπισίας, μοναξιάς και θυμού; Διότι η οικειότητα δεν αφορά μόνο τη χαρά της αρμονίας· περιλαμβάνει και την ικανότητα να κάνεις χώρο για να εκφραστούν δυσάρεστα συναισθήματα. Αυτό βοηθά τον θυμό να γίνει μια ουσιώδης διάσταση της αγάπης, αντί να θεωρείται ως απειλητική δύναμη. Τα λόγια του Κόεν προσφέρουν παρηγοριά σε μια εποχή που ο θυμός έχει δαιμονοποιηθεί. Στην εποχή μας, συνδέεται με τον ρατσισμό και άλλες τοξικές συμπεριφορές, όπως το bullying. Στο βιβλίο του, ο Κόεν υπενθυμίζει ότι υπάρχει και ο «χρήσιμος» θυμός, που είναι απαραίτητος για να ανταπεξέλθουμε στην καθημερινότητά μας. Μια πρόσφατη μελέτη αποδεικνύει ότι η εκφρασμένη οργή μπορεί να είναι πιο χρήσιμη για να ξεπερνάμε εμπόδια και να βρίσκουμε λύσεις, σε σχέση με μια ουδέτερη ψυχική κατάσταση. Στους φοιτητές του Texas A&M University διαπιστώθηκε ότι όταν εκνευρίζονταν γίνονταν πιο δραστήριοι και αποτελεσματικοί. Εντάξει, το να γίνεσαι μαινόμενος ταύρος δεν είναι ιδανικό, αλλά μήπως έχουμε φτάσει σε υπερβολές με την «τοξική θετικότητα»; Όλοι προτείνουν να το ρίξεις σε διαλογισμούς ή να αγκαλιάσεις τον θυμό σου. Όλα τα συναισθήματα είναι σημαντικά, και κανείς δεν μπορεί να απολαμβάνει τη ζωή ως ανενεργό ηφαίστειο.
